تاریخچۀ دانشکده موسیقی

تعداد بازدید:۱۱۸۷۲

 

آموزش آکادمیک موسیقی در ایران با تأسیس «شعبۀ موزیکِ» مدرسۀ دارالفنون در سال 1247 هجری شمسی آغاز شد. آن نهاد در سیری تطوری، به «مدرسۀ موزیک» (1297)، «مدرسۀ موسیقی دولتی» (1307)، «مدرسۀ موسیقار» (1311) و «هنرستان عالی موسیقی» (1317) تغییر نام پیدا کرد. پس از انقلاب اسلامی ایران، هنرستان عالی موسیقی و «هنرستان موسیقی ملی» (تأسیس 1328) در هم ادغام شدند و به مجتمع دانشگاهی هنر پیوستند.

گروه موسیقیِ مجتمع دانشگاهی هنر از سال 1368 فعالیت آموزشی خود را در زمینۀ موسیقی نظامی و کارشناسی موسیقی ایرانی آغاز کرد و از سال 1373، با تغییر عنوان کارشناسی موسیقی ایرانی به نوازندگی موسیقی ایرانی و اضافه شدن نوازندگی موسیقی کلاسیک غربی، به «دانشکدۀ موسیقی» تبدیل شد. در طی سنوات بعدی آموزش در رشته‌های موسیقی نظامی، نوازندگی ساز ایرانی، نوازندگی ساز جهانی، آهنگسازی و موسیقی‌شناسی (اتنوموزیکولوژی) در دانشکدۀ موسیقی دانشگاه هنر، تحت ریاست آقایان شریف لطفی، دکتر محمدرضا آزاده‌فر، دکتر سیدحسین میثمی، حمیدرضا دیبازر و دکتر حمید عسکری، تداوم داشته است.

 

تاریخچه دانشکده موسیقی دانشگاه هنر:

 در نیمه‌­های دوره­‌ی قاجار و در روزگار ناصرالدین شاه، چند سال پس از گشایش مدرسه­‌ی دارالفنون که به کوشش و فرمان میرزاتقی­‌خان امیرکبیر در سال 1230 تاسیس شده بود، شعبه­‌ی موزیک این مدرسه به عنوان اولین مرکز رسمی آموزشِ موسیقی کلاسیک اروپایی در ایران، با همت و ریاست موسیو لومرِ فرانسوی که که در سال 1247برای سازماندهی موسیقی ارتش ایران از طرف دولت فرانسه به ایران آمده بود، تشکیل شد.تمرکز اصلی این مرکز بر امر تربیت نوازندگان موسیقی نظامی بود. پس از فوت لومر در سال 1288 سرتیپ غلامرضا مین­باشیان، ملقب به سالار معزز که از اولین شاگردان لومر و از نخستین فارغ‌­التحصیلان شعبه­ موزیک مدرسه­ دارالفنون و دانش آموخته­ کنسرواتوار سن­پترزبورگ بود جانشین او در مقام ریاست آن مدرسه شد. پس از سالها فعالیتِ این مرکز آموزشی، مقارن با سال 1297 شمسی، شعبه‌­ی موزیک مدرسه­‌ی دارالفنون به مدرسه­‌ی موزیک تغییر نام داده و زیر نظر وزارت معارف تا سال 1307به کار خود ادامه می‌­دهد.

درزمان تصدی سالار معزز، فرزند ایشان غلامحسین مین­باشیان که از فارغ‌التحصیلان شعبه موزیک مدرسه دارالفنون و دانش آموخته­‌ی موسیقی درآلمان بود، به آموزش ساز ویلن در این مدرسه همت گماشت و این چنین بود که غیر از موسیقی نظامی ،آموزش موسیقی کلاسیک اروپایی نیز به این مجموعه­ی آموزشی اضافه شد.

پس از انقراض سلسله­‌ی قاجاریه و روی کار آمدن رضا شاه پهلوی و درپی ایجاد تغییرات بنیادین در دولت مهدی­‌قلی هدایت سومین نخست وزیر دوره­ی پهلوی اول، درسال 1307ریاست این مدرسه به علی­نقی وزیری واگذار و به مدرسه‌­ی موسیقی دولتی تغییر نام می‌دهد. وزیری از سال 1297 تا 1302 در فرانسه و آلمان  مبانی موسیقی اروپایی را تحصیل نموده بود و در سال 1302 شخصاً و به طور مستقل مدرسه­ عالی موسیقی را با نیت ارتقا و به روز نمودن آموزش و اجرای موسیقی ایرانی تاسیس نموده بود.از آنجایی که وزیری خود دانش آموخته­‌ی موسیقی کلاسیک ایرانی و نوازنده­‌ی چیره دست و صاحب تالیف ساز تار بود، انتصاب وی به این سِمت، راه را برای پذیرش هنرآموزان موسیقی ایرانی به این مرکز آموزشی باز می­‌کند. در سال 1311 به پیشنهاد مهدی قلی هدایت نخست وزیر وقت، مدرسه‌­ی موسیقی دولتی به مدرسه­‌ی موسیقار تغییر نام می­‌دهد. دوسال بعد دراواخر سال 1313 پس ازعزل مهدی­ قلی هدایت و انتصاب مجدد محمدعلی ­فروغی بر مسند نخست وزیری، ریاست مدرسه­‌ی موسیقار یا همان هنرستان موسیقی دولتی مجدداً به غلامحسین مینباشیان واگذار می‌­شود.

در پی این تغییر و به دلیل بی‌­اعتقادی  مین­باشیان به آموزش موسیقی ایرانی درهنرستان، آموزش موسیقی ایرانی از دروس هنرستان موسیقی حذف می‌­شود.این درحالی است که در سال 1317 بعد از تاسیس اداره‌­ی موسیقی کشور که ریاست آن با حفظ سِمتِ قبلی به غلامحسین مین باشیان واگذار شده، با تشکیل دوره­‌ی عالی برای ارائه­ دروس دوره­‌ی کارشناسی در هنرستان موافقت و نام هنرستان موسیقی به هنرستان عالی موسیقی تغییر می­‌کند و در همین سال یک شعبه‌­ی تخصصی آموزش موسیقی نظامی نیز درهنرستان عالی موسیقی راه اندازی می‌­شود. در سال 1320 پس از انتصاب دکتر عیسی صدیق به سمت سرپرست وزارت معارف، به واسطه‌­ی خصومتی شخصی که بین ایشان و غلامحسین مینباشیان وجود داشت برای دومین دفعه مینباشیان از ریاست هنرستان عزل و مجدداً علی­‌نقی­ وزیری به سمت ریاست هنرستان گمارده می‌شود. ازاین رو مجدداً امکان حضور هنرآموزان موسیقی ایرانی در کنار هنرآموزان موسیقی غربی برقرار می‌­شود، اما در این کشمکش شعبه­‌ی موسیقی نظام تعطیل می­‌شود.

در سال 1325 پرویز محمود که در بلژیک تحصیلات موسیقی را پیگیری نموده و بعد از مراجعت به ایران ارکستر سمفونیک تهران را پایه گذاری کرده بود به ریاست هنرستان گمارده می­‌شود. وی نیز که هم­‌گرایش با غلامحسین مینباشیان بوده است پس از کوشش فراوان، با جلب نظر شورای عالی فرهنگ، موفق به حذف موسیقی ایرانی از برنامه­‌ی آموزشی هنرستان می­‌شود.در پی این حذفِ مجدد، روح‌الله خالقی به پشتوانه انجمن موسیقی ملی که پیش­تر در سال 1322 توسط خود وی و با همکاری موسیقی­دانان طراز اول موسیقی ایرانی تاسیس شده بود، طرحی را مبنی بر تاسیس هنرستان موسیقی ملی به پشتوانه­‌ی توان آموزشی و اعتبار موسیقایی اعضای انجمن موسیقی ملی، تقدیم شورای عالی فرهنگ می‌کند.

این چنین است که بعد ازسال­ها کشمکش، در شورای مزبور تصمیم بر آن می‌شود که تدریس موسیقی ایرانی و موسیقی غربی در یک موسسه به صلاح نیست و بهتراست مرکز تدریس این دو نوع موسیقی از هم جدا شود. اینگونه است که هنرستان موسیقی ملی در سال 1328 به همت روح‌­الله خالقی تاسیس می­‌شود.در پی نقش خالقی موسیقی کلاسیک ایران و موسیقی کلاسیک غربی از سهمی تقریباً برابر در نظام آموزشی کشور برخوردار  می­‌شوند. در ادامه بین سالهای 1351 تا 1358هنرستان عالی موسیقی با ادغام در تشکیلات دانشگاه فارابی که با نیت حفظ و گسترش هنر­های سنتی تشکیل شده بود به حیات خود ادامه می‌­دهد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و طی شدن دوره­ی انقلاب فرهنگی، هنرستان عالی موسیقی و هنرستان موسیقی ملی در کنار موسساتی نظیر دانشکده­‌ی هنرهای تزئینی و دانشکده­‌ی هنرهای دراماتیک به مجتمع دانشگاهی هنر که بر پایه‌­های دانشگاه فارابی استوارشده بود پیوسته و به عنوان گروه موسیقی با برگزاری دوره‌­ی کارشناسی موسیقی در ذیلِ سازمانِ دانشکده‌­ی هنر­های کاربردی این مجتمع دانشگاهی فعالیت می­‌کند.

گروه موسیقیِ مجتمع دانشگاهی هنر در سال 1370 موفق به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی موسیقی نظامی می­‌شود. در ادامه با کوشش­های بی­‌دریغ و هوشمندانه‌­ی جناب آقای شریف لطفی پس از اخذ موافقت شورای گسترش آموزش عالی در سال 1373 این گروه با تفکیک دو گرایش نوازندگی موسیقی ایرانی و نوازندگی موسیقی کلاسیک غربی (موسیقی جهانی) و با پشتوانه‌­ی گروه موسیقی نظامی از شکل گروه موسیقی زیر نظر دانشکده­‌ی هنر­های کاربردی خارج و مستقلاً به دانشکده­‌ی موسیقی تبدیل و در پردیس کرجِ دانشگاه هنر مستقر شده و به فعالیت می­‌پردازد.

اینگونه است که اولین دانشکده­‌ی موسیقی در تاریخ ایران ایجاد می‌­شود. این دانشکده مفتخر است که برای اولین بار در ایران، به سال 1378 مقطع کارشناسی ارشد نوازندگی ایرانی و نوازندگی جهانی و آهنگسازی را راه‌اندازی می‌کند.در قدم­های بعدی با اضافه شدن مقطع کارشناسی آهنگسازی در سال 89 و کارشناسی ارشد اتنوموزیکولوژی در سال 93 شاهد گسترش روز افزون ابعاد فعالیت این مجتمع دانشگاهی به لحاظ کمی و کیفی بوده‌­ایم.

 


رؤسای دانشکده­‌ی موسیقی بدین قرار بوده‌اند:

  •  از بدو تاسیس دانشکده در سال 1373 تا سال 1390  آقای شریف لطفی
  • از سال 1390 تا سال 1392 آقای دکتر محمدرضا آزاده­‌فر
  •  از بهار سال 1393 تا تابستان 1393 آقای دکتر سیدحسین­ میثمی
  •  از تابستان 1393 تا تابستان 1395  آقای حمیدرضا دیبازر
  • از پائیز 1396، آقای دکتر حمید عسکری